poniedziałek, 1 lipca 2013

ROZWÓJ MOWY I ZABAWY U DZIECKA 13-24 miesięcy + specyfika rozwoju mowy dzieci dwujęzycznych.



Kolejny poniedziałek z tematem: „Rozwój mowy i zabawy u małych dzieci”.

Dzisiaj III etap 13-24 miesięcy.

Rodziców dzieci dwujęzycznych prosimy o zwrócenie szczególnej uwagi na PORADY DLA RODZICÓW i jak najczęstsze stosowanie się do nich, jeśli to tylko będzie możliwe. Będzie to dobry sposób na stymulowanie rozwoju językowego maluszków. Uważamy, że dzieci dwujęzyczne to grupa wymagająca szczególnej uwagi i stymulacji, jeśli chodzi o rozwój językowy.
W poprzednie poniedziałki opisywałyśmy z Faustyną I etap 0-6 miesięcy:TU i II etap 7 – 12 TU

Za tydzień ostatni IV odcinek - przedstawimy rozwój mowy i zabawy u dzieci: 24 – 36 miesięcy.

UWAGA!:
Są to normy dla dzieci jednojęzycznych, więc nie mogą być odnoszone do dzieci dwu- lub wielojęzycznych w całości. Porady i wskazówki dla rodziców mogą być z powodzeniem stosowane dla dzieci dwujęzycznych – powiedziałybyśmy: są wielce wskazane!.

Jako, że normy dla naszych „dwujęzyczków” nie zostały jeszcze stworzone, postaramy się, wspólnie z Wami, na podstawie obserwacji, wywiadów, badań własnych i lektur, dopisywać różnice w przyswajaniu mowy dzieci dwujęzycznych. Myślimy, że właśnie te różnice będą dla nas najciekawszą informacją.

Tak więc, dla tego etapu charakterystyczne jest to, że widzimy już wyraźne początki kształtowania się systemu językowego.

W rozwoju mowy dzieci dwujęzycznych mogą pojawić się właśnie w tym momencie pierwsze widoczne różnice. Dzieci dwujęzyczne mogą mówić nieco mniej, mogą się pojawiać pierwsze mieszanki językowe. Możemy spodziewać się różnych dróg rozwoju językowego u „dwujęzyczków” – istnieją bardzo duże różnice indywidualne; dzieci niejednakowo sobie radzą z dwoma lub trzema językami. Dziecko niekiedy rozwija oba języki jednocześnie, czasem najpierw jeden, później drugi. Niektóre mogą/wolą mówić w języku dominującym w domu i społeczeństwie. Wszystko zależy od ilości czasu stykania się z danymi językami oraz indywidualnych zdolności językowych.

Według nas najważniejsze jest aby obserwować rozwój językowy, sprawdzać, czy dziecko szuka komunikacji, dąży do niej i czy rozumie: czy rozumie proste polecenia, proste pytania (odpowiada działaniem, wskazywaniem, gestem) czy szuka kontaktu wzrokowego, ciągnie za rękaw, usiłuje zwrócić uwagę dorosłego.

W przypadku norm dotyczących zasobu słownictwa, należy pamiętać, że obserwujemy łączną ilość słów z języków, którymi posługuje się dziecko. Dlatego, iż dziecko może mieć różne kręgi tematyczne opanowane w różnych językach: np. słownictwo dotyczące jedzenia i kuchni zna w jednym języku, słownictwo o gimnastyce i ćwiczeniach ruchowych w innym.

Pamiętajmy więc, że możemy zaobserwować jedynie (!) delikatne „opóźnienie” w stosunku do znanych norm dla dzieci jednojęzycznych, ALE! Jeżeli jest to poważniejsze opóźnienie należy to sprawdzić u specjalisty.

Proszę nie stosować się do „rad” płynących bardzo często z otoczenia (też z przedszkola), żeby matka mówiła do dziecka w języku kraju przyjmującego, albo, żeby rodzic zrezygnował z języka ojczystego na korzyść języka kraju przyjmującego. Pozostajemy ciągle przy zasadzie OPOL.
Jeśli szukacie szczegółowych rad, proponujemy lekturę postów na naszych blogach na temat technik wczesnego wpierania rozwoju językowego u dzieci i wczesnej nauki czytania.

13-16 miesiąc życia<br> Dziecko w tym czasie uczy się posługiwać nazwami osób, przedmiotów. Zna określenia przynajmniej kilku czynności: am am, pije, aaa, bach.
Najwięcej wypowiada wyrazów prostych, zbudowanych z sylabek łatwych do wypowiedzenia na przykład BUTY, NOGA, OKO, MAMA, TATA, ME, MU, BE, KU KU, KO KO.

Jest to czas, kiedy widzisz jak dziecko domaga się Twojej uwagi, zwraca też Twoją uwagę na różne przedmioty, osoby i sytuacje – pokazuje rączką i mówi, np.: BACH!, OOO!, TATA!, O! PI PI, O! MU!. Doskonali w ten sposób zdolność dzielenia uwagi z innymi osobami.

Twoje dziecko:
• buduje wieżę z 2-3 klocków
• zaczyna używać gestów, które mają przedstawiać przedmioty z otaczającego świata, np.: zaciśnięta piąstka przy uchu to dla malucha telefon
• potrafi chwycić rzeczy zgiętym kciukiem i palcem wskazującym – jak szczypcami

Porady dla rodziców:
• Maluch na pewno domaga się wspólnej lektury, pozwól mu wziąć książeczkę do ręki, dotykać, „czytać” samemu...smak lektury nabywa się bardzo wcześnie!
• Przy lekturze książeczek opowiadaj, pokazuj, zadawaj wiele pytań.
• Wprowadź wiele krótkich wierszyków, rymowanek i piosenek.
• Ważne, aby pamiętać o zabawie naprzemiennej: raz daną czynność wykonuje dziecko, raz ty (wspólna zabawa autkiem, karmienie lalki itp.)
• Maluch przepada za zabawami ruchowymi, bo najczęściej już od pewnego czasu
• samodzielnie chodzi i przemieszcza się, uwielbia biegać, bawić się piłką, biegać za innymi dziećmi, „szaleć z tatą”, wspinać się po schodach, czy różnych przeszkodach
• Gdy dziecko odkrywa nowa zabawkę, siądź przy nim i obserwuj z zainteresowaniem i z uśmiechem co robi, ważne, by samo dokonywało pierwszych manipulacji, później przyjdzie czas na wspólną zabawę, kiedy pokażesz mu inne rozwiązania i pomysły

18 miesiąc życia
Jest to bardzo miły do rodzica czas – dziecko wypowiada coraz więcej nowych słów, bardzo szybko je zapamiętuje, chętnie powtarza. Możesz zauważyć, że doskonale rozumie twoje wypowiedzi – szczególnie proste zdania, polecenia, zakazy.
Usłyszysz wypowiedzi w większości jednowyrazowe, niekiedy dwuwyrazowe bez odmiany Daj am am., Lala ała, Boli noga, Kotek fe, Zosia bach; wyrazy wieloznaczne, wykrzykniki, onomatopeje: KWA KWA, HALO, KUM KUM,
Charakterystyczny jest brak odmiany i zatarte różnice między częściami mowy: da (znaczy daj, dała, daje itp.), myju (mycie, myję, myje), piciu (picie, piję), bam (piłka i coś spadło).
Rozwija się rozumienie prostych zdań (głównie poleceń i zakazów): Nie ruszaj, Nie dotykaj, Idź do taty. Przynieś misia.

Twoje dziecko:
• zaczyna w zabawie naśladować, co robi dorosły, np. usypia lalę kołysząc ją w ramionach
• potrafi bawiąc się udawać, że np. klocek to telefon, a kamyki to ziemniaczki, itp.
• zaczyna rozpoznawać siebie w lustrze
• lubi się bawić we wsypywanie drobnych przedmiotów do różnych pojemników, przewożenie ich z miejsca na miejsce w wózkach i samochodach, wysypywanie, ciągnięcie za sobą zabawek na sznurku lub ich popychanie...
• przepada za przedmiotami codziennego użytku – klucze, pokrywki lub naturalnymi – kasztany, patyczki, liście
• bawi się z przyjemnością koło rówieśnika, ale jeszcze nie współdziała razem z nim
• rysuje proste kreski, linie ukośne, zygzaki, bazgroły
• buduje wieżę z 4-5 klocków

Porady dla rodziców:
• Maluch zaczyna coraz więcej bawić się w naśladowanie tego, co robią inni – to czas zabaw z lalkami, samochodami, dziecięcymi serwisami do kawy itp. Spróbuj czasem bawić się razem z nim, zastanów się jak możesz włączyć się do wspólnej zabawy nie przeszkadzając mu, czasem zaproponuj mu odgrywanie jakiejś prostej sytuacji, nazywaj przy tym co robicie „Teraz zrobimy zupę dla taty. O jaka dobra zupka! Mniam, mniam”
• W tym wieku chłopcy często chętnie bawią się zabawową kuchenką czy lalką, a dziewczynki samochodami – to ważne dla ich rozwoju.
• Nie zapominaj o czytaniu książeczek!!! Zadawaj dużo prostych pytań: KTO?, CO?, CO TO? GDZIE? CO ROBI? Opowiadaj.
• Dbaj o prawidłowy chwyt rączki na ołówku.

24 miesiąc życia
Twoje dziecko mówi coraz więcej. Jego wypowiedzi są niekiedy niewyraźne, słyszysz uproszczone dźwięki (szczególnie przy trudnych głoskach języka polskiego), przestawia sylabki lub głoski w słowach, skraca wyrazy np.: niunia (nózia); biba (ryba); gangan (bałwan), laly (okulary); iby (grzyby), midor (pomidor), oć (chodź), koplety (kotlety). Ma do tego jeszcze prawo. Uczy się zasad języka.

Zauważysz:
- stały wzrost słownictwa (pojawiają się nazwy ubrań, jedzenia, części ciała, owoców)
- dużą liczbę zdrobnień np. nózia, kotek, żabka, autko
- wypowiedzi są dwuwyrazowe: np.: Daj to! Mama śpi, Ciocia bach., Nie ma biby (ryby). Tata je. Mama oć! (chodź)
- początki odmiany: Mama piła, Tata pił, Tata pił. Mama – nie ma mamy. Pies – nie ma psa. Tata je zupę. Mama pije kawę.
- w odmianie czasownika najczęściej używana jest 3 os. lp, także w znaczeniu 1 os. : Jaś pije (Ja piję); Zosia idzie (Ja idę).

Twoje dziecko:
• zaczyna umieszczać prawidłowo klocki w otworach o zróżnicowanej wielkości i kształcie (w układankach,
• potrafi reagować na polecenia połóż, przynieś, podaj
• umie dopasować pary zabawek, dobiera obrazek do przedmiotu
• potrafi rozpoznawać role płciowe - np pokazać na obrazkach przedmioty, które należą do mężczyzn, które do kobiet
• lubi proste zabawy konstrukcyjne

Porady dla rodziców:
• Od pewnego już czasu dziecko może wydawać ci się zafascynowane telewizją. Posadzenie malucha przed ekranem to bardzo atrakcyjna perspektywa dla zmęczonych rodziców. Ale UWAGA! regularne oglądanie telewizji zwłaszcza w tak małym wieku wykształca pasywność ruchową i intelektualną, znacząco opóźnia rozwój języka i rozwój społeczny – jest więc bardzo niebezpieczne!
• W czasie wspólnej zabawy sprawdź czy twój maluch spełnia polecenia typu: połóż, przynieś podaj – np. Podaj mi tę książeczkę, Przynieś mi lalę, proszę.
• Pamiętaj o zadawaniu pytań – powinno ich być coraz więcej: KOGO?, JAKI? JAKA? JAKIE? CZEGO NIE MA? Z KIM IDZIE? KOMU DAJE?
Czytaj z dzieckiem! Opowiadaj! Wspólna lektura niech będzie waszym rytuałem.
Zachęcaj do czytania samogłosek i onomatopei (BE, MU, ME, IHA itp.)

Witam Anię w "okieneczkach".

2 komentarze:

  1. Przeczytalam Pani bloga od deski do deski :) A teraz musze zrobic to jeszcze raz na spokojnie :) Moj synek ma 3 latka i popelnilam ogromny blad mowiac do niego po polsku i po angielsku. Zaczal uzywac angielskich slow w polskich zdaniach.Niby wie, ze rybka to rybka , ale mowi tylko fish itp. Maly w ogole malo mowi i nie chce powtarzac. Niezbyt lubil by czytac mu ksiazeczki itp. na szczescie zaczyna sie to powoli zmieniac. Musze odkrecic teraz wszystko co sama narobilam oj oj oj...ale z taka pomoca jak Pani blog mam nadzieje, ze mi sie to uda. Jest mi na prawde przykro bo chcialam dobrze, a wyszlo odwrotnie.
    Pozdrawiam z Anglii.
    Zosia P.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Zosiu! Spokojnie! Powoli niech Pani wprowadza różne rady, które Pani czuje, że są dobre dla Was! Przed Panią całe życie, aby rozmawiać z dzieckiem po polsku!! Będziemy w kontakcie!! Proszę przysyłać pytania!

      Usuń